Risicothema 4: Fiets

Fietsers zijn een risico in de gemeente Dongen vanwege het grote aandeel in aantallen én slachtoffers in combinatie met deels ook een beperkte inrichting van de fietsroutes.

Het inwonersaantal van de gemeente Dongen is groeiende. Het kennisnetwerk SPV heeft als uitgangspunt dat elke inwoner een fietser is. Dat maakt dat het aantal fietsers in de gemeente Dongen toeneemt en de kans op interactie tussen fietsers en andere verkeersdeelnemers dus groeit.

De kwaliteit van drie fietspaden is inzichtelijk via de door de gemeente ingevulde vormtoets, de Eindsestraat, Kanaaldijk-Zuid en Middellaan. Allen zijn vrijliggend maar zijn onvoldoende breed. Naast de fietspaden zijn er ook nog diverse 50 km/u wegen in het fietsnetwerk die niet beschikken over vrijliggende fietspaden (zie ook risicothema 50 km/u wegen). De kwaliteit van de in de vormtoets benoemde Dongense fietsvoorzieningen is dus beperkt op orde.

Het aandeel letselslachtoffers op de fiets is ca. 20%. Dit aandeel is hoger dan Gilze en Rijen (10%) en Loon op Zand (13%). Het aantal jaarlijkse letselslachtoffers op de fiets is gegroeid in de afgelopen jaren (0 in 2015, 6 in 2018 en 5 in 2019). Alle fietsslachtoffers zijn binnen de bebouwde kom gevallen, waarvan 15 op kruispunten en 2 op wegvakken. De fietsslachtoffers die binnen de bebouwde kom vallen, concentreren zich voornamelijk in de kern Dongen. Meer dan de helft van de fietsslachtoffers met letsel is 50+ en 22% is 70+ Dit laatste betekent dat ouderen een groot aandeel hebben in de fietsongevallen.

Figuur 4: Locaties fietsongevallen Dongen (VIA, 2014-2019)

Het aandeel fietsongevallen is in werkelijkheid altijd hoger omdat veel van deze ongevallen, met name enkelvoudig, niet (goed) worden geregistreerd. VeiligheidNL geeft meer inzicht in de fietsongevallen in Brabant, wat ook van toepassing is op de gemeente Dongen:

  • Kinderen: 27% botsing met voertuig, waarvan 18% met een rijdende fiets. 73% enkelvoudig. 12% oorzaak gedrag ander, 11% door de toestand van de weg, 18% weersomstandigheden, 46% eigen gedrag en 19% zelf afgeleid.

  • Jongeren: 50% botsing met voertuig, waarvan 19% met fiets en 18% met auto. 42% enkelvoudig. 46% gedrag van een ander, 38% eigen gedrag, 23% zelf afgeleid, 3% alcohol, 7% weersomstandigheden en 40% toestand van de weg.

  • Volwassenen: 70% enkelvoudig, 25% botsing met voertuig waarvan 6% met fiets en 10% met auto. 36% door gedrag ander, 39% eigen gedrag, 17% zelf afgeleid, 13% conditie waarvan 8% alcohol, 22% weersomstandigheden en 43% toestand van de weg.

  • Senioren: 67% enkelvoudig, 26% botsing met voertuig waarvan 14% met auto en 7% met fiets. 31% gedrag ander, 45% eigen gedrag, 12% zelf afgeleid, 12% conditie, 14% weersomstandigheden en 26% toestand van de weg.

  • Racefietsers: 42% enkelvoudig, 46% botsing met voertuig, waarvan 23% met wielrenner en 14% auto. 49% gedrag ander, 32% eigen gedrag, 8% afgeleid, 23% weersomstandigheden en 35% toestand van de weg.

Wat betreft lichtvoering van fietsers (I&W, 2018) is voor Roosendaal, in het onderzoek de enige Brabantse gemeente, bekend dat circa 66% van de fietsers hier voor- en achterlicht voert. Dit is tevens het landelijk gemiddelde. Het is aannemelijk dat het percentage voor Dongen rond het landelijk gemiddelde ligt. Gekeken naar doelgroepen dan zien we dat 54% van de jongeren tot 18 jaar voert licht, tegenover 84% van de 50-plussers. Lichtvoering is dus een aandachtspunt voor de gemeente Dongen, met name onder jongeren.