Risicothema 1: 50 km/u wegen

De combinatie van het lage aandeel 50 km/u wegen met daartegenover het relatief hoge aandeel slachtoffers, de beperkte kwaliteit van de inrichting, het relatief hoge risicocijfer en diverse snelheidsoverschrijdingen zorgt ervoor dat 50 km/u wegen als risicothema zijn aangemerkt.

Het aandeel 50 km/u wegen in de gemeente Loon op Zand is (13%). Dit is minder dan in Dongen (18%) en Gilze en Rijen (18%). Voor 50 km/u wegen wordt het risicocijfer berekend voor 2 gebieden in de gemeente: Kaatsheuvel-West (0.3) en Kaatsheuvel-Oost (0.127). Het risicocijfer in Kaatsheuvel-West is hoger dan het gemiddelde van Noord-Brabant voor 50 km/u wegen (0.205). Dit houdt in dat de kans op een ongeval, afgezet tegen het aantal gereden kilometers (voertuigprestatie), op een 50 km/u weg in Kaatsheuvel-West ca. 1,5 keer zo hoog is dan op een gemiddelde 50 km/u weg in Noord-Brabant én meer dan 2x zo hoog dan op een 50 km/u weg in Kaatsheuvel-Oost. Van het gebied rondom de kern Loon op Zand is geen risicocijfer berekend omdat het aantal ongevallen per jaar daar <1 is.

Figuur 2: Risicocijfers 50 km/u wegen gemeente Loon op Zand

Door de gemeente is een vormtoets ingevuld om de kwaliteit van de inrichting en de balans tussen functie, vormgeving en gebruik op 50 km/u wegen in beeld te brengen. In deze vormtoets zijn 17 wegen opgenomen. Van deze 17 wegen scoren er 10 een ‘onvoldoende’ (5 of minder punten van de in totaal 9). Het betreft de volgende wegen:

Gasthuisstraat (score 3)
Van Heeswijkstraat (score 3)
Paulus Potterplein (score 3)
Pr. Mauritsplein (score 4)
Frans Halsstraat (score 4)
Driestapelenstoel/Sweensstraat (score 4)
Raadhuisstraat (score 5)
Berndijksestraat (score 5)
Johan de Wittstraat (score 5)
Dreefseweg (score 5)

Kenmerkend aan bovenstaande wegen is dat ze allemaal niet beschikken over een vrijliggend fietspad, de kruispunten met andere 50 km/u wegen zijn niet ingericht met een VRI of rotonde (uitzondering Frans Halsstraat en Johan de Wittstraat), er zijn slechts beperkt oversteekvoorzieningen aanwezig en op alle wegen rijdt landbouwverkeer. Tevens zijn alleen de Gasthuisstraat, Van Heeswijkstraat en Driestapelenstoel/Sweensstraat geen onderdeel van een busroute.

De V85 uit het SPI-kompas laat zien dat de snelheid op diverse 50 km/u wegen wordt overschreden. Met name de wegen die juist beter scoren in de vormtoets kennen hogere overschrijdingen van de maximum snelheid, bijvoorbeeld de Europalaan, Belgiëstraat, Kasteellaan, Horst, Dreefseweg en Van Haestrechtstraat. Gesteld kan worden dat in de gemeente Loon op Zand het ontbreken van vrijliggende fietspaden juist zorgt voor snelheidsremming, en de aanwezigheid juist voor overschrijdingen (de hiervoor genoemde wegen hebben allen een vrijliggend fietspad). Snelheidsremmers op wegen met vrijliggende fietspaden zijn daarom wenselijk om risicovolle interactie op kruispunten te voorkomen.

Gekeken naar de ongevallen (VIA 2014-2019) vindt 42% van het totaal aantal letselongevallen in de gemeente plaats op 50 km/u wegen. Dit is hoger dan bijvoorbeeld Gilze en Rijen (24%), maar lager dan Dongen (56%). Daar tegenover staat wel dat als het aandeel ongevallen wordt afgezet tegen het aandeel 50 km/u wegen, er in Loon op Zand relatief veel ongevallen plaatsvinden op een beperkt aantal wegen in vergelijking tot Gilze en Rijen en Dongen. Bij de meeste ongevallen is een personenauto betrokken (210), gevolgd door de bestelauto (21), bromfiets (16) en de fiets (15). De meeste letselongevallen vallen in combinatie met de fiets (7) gevolgd door de voetganger (6). Een vergelijkbaar deel van de letselongevallen op 50 km/u wegen valt op een kruispunt (19) en een wegvak (20). De meeste ongevallen vinden plaats in de kern Kaatsheuvel, waar ook de meeste mensen wonen én de meeste 50 km/u wegen zijn. Er zijn enkele verkeersongevallenconcentraties (2 of meer ongevallen): Gasthuisstraat/Marktstraat/Peperstraat (2), Rechtvaart (2) en Europalaan/Paulus Potterplein (2).

Figuur 3: Locaties ongevallen 50 km/u wegen gemeente Loon op Zand (VIA, 2014-2019)