Risicothema 6: Fiets

Fietsers zijn een risico in de gemeente Tilburg vanwege het grote, groeiende aandeel in aantallen én slachtoffers wat de kans op interactie met gemotoriseerd verkeer vergroot rondom drukke gebieden. Met name op kruispunten en op wegen waar de fietsvoorzieningen nog niet voldoen is het risico het hoogst.

Het inwonersaantal van de gemeente Tilburg is groeiende. Het kennisnetwerk SPV heeft als uitgangspunt dat elke inwoner een fietser is. Dat maakt dat het aantal fietsers in de gemeente Tilburg toeneemt. Bovendien trekt Tilburg als grote stad én studentenstad ook veel fietsende toeristen en studenten van buiten de gemeente. Deze toename betekent een groei in interactie tussen fietsverkeer en gemotoriseerd verkeer, met name in de drukkere gebieden van de gemeente.

Van een viertal fietspaden is de inrichting bekend. Deze zijn goed ingericht, waaronder vrijliggend en met voorrangskruispunten. Ook zijn de meeste 50 km/u wegen voorzien van vrijliggende fietspaden. Aandachtswegen voor fietsers zijn o.a. de Reeshofdijk en Bredaseweg (niet vrijliggend) en de Zevenheuvelenweg (aan 1 zijde fietssuggestie).

Figuur 5: Het aantal fietsongevallen in gemeente Tilburg ten opzichte van de tijd in jaren

Het aandeel letselslachtoffers op de fiets is ca. 19% en daarmee het hoogst binnen de gemeente. Dit aandeel is lager dan in Eindhoven (26%) en gelijk aan Breda (19%). Daartegenover staat wel dat het aantal letselslachtoffers op de fiets is gegroeid in de afgelopen 5 jaar, wat de aanwezigheid van het risico doet toenemen.

De fietsslachtoffers vallen voornamelijk binnen de bebouwde kom (87%), op 50 km/u wegen. 60% van de ongevallen vindt plaats op kruispunten. De fietsslachtoffers die binnen de bebouwde kom vallen, concentreren zich voornamelijk in Tilburg, rondom het centrum. De fietsslachtoffers zijn voornamelijk 25-39 jaar (17%) en 18-24 jaar (15%).

Het aandeel fietsongevallen is in werkelijkheid altijd hoger omdat veel van deze ongevallen, met name enkelvoudig, niet (goed) worden geregistreerd. VeiligheidNL geeft meer inzicht in de fietsongevallen in Brabant, wat ook van toepassing is op de gemeente Tilburg:

  • Kinderen: 27% botsing met voertuig, waarvan 18% met een rijdende fiets. 73% enkelvoudig. 12% oorzaak gedrag ander, 11% door de toestand van de weg, 18% weersomstandigheden, 46% eigen gedrag en 19% zelf afgeleid.

  • Jongeren: 50% botsing met voertuig, waarvan 19% met fiets en 18% met auto. 42% enkelvoudig. 46% gedrag van een ander, 38% eigen gedrag, 23% zelf afgeleid, 3% alcohol, 7% weersomstandigheden en 40% toestand van de weg.

  • Volwassenen: 70% enkelvoudig, 25% botsing met voertuig waarvan 6% met fiets en 10% met auto. 36% door gedrag ander, 39% eigen gedrag, 17% zelf afgeleid, 13% conditie waarvan 8% alcohol, 22% weersomstandigheden en 43% toestand van de weg.

  • Senioren: 67% enkelvoudig, 26% botsing met voertuig waarvan 14% met auto en 7% met fiets. 31% gedrag ander, 45% eigen gedrag, 12% zelf afgeleid, 12% conditie, 14% weersomstandigheden en 26% toestand van de weg.

  • Racefietsers: 42% enkelvoudig, 46% botsing met voertuig, waarvan 23% met wielrenner en 14% auto. 49% gedrag ander, 32% eigen gedrag, 8% afgeleid, 23% weersomstandigheden en 35% toestand van de weg.

Wat betreft lichtvoering van fietsers (I&W, 2018) is voor Roosendaal, in het onderzoek de enige Brabantse gemeente, bekend dat circa 66% van de fietsers hier voor- en achterlicht voert. Dit is tevens het landelijk gemiddelde. Het is aannemelijk dat het percentage voor Tilburg rond het landelijk gemiddelde ligt. Gekeken naar doelgroepen dan zien we dat 54% van de jongeren tot 18 jaar voert licht, tegenover 84% van de 50-plussers. Lichtvoering is dus een aandachtspunt voor de gemeente Tilburg, met name onder jongeren.