Risicothema 3: Fiets

Fietsers zijn een risico in de gemeente Gilze en Rijen vanwege het grote aandeel in aantallen én slachtoffers in combinatie met deels ook een beperkte inrichting van de fietsroutes.

Het inwonersaantal van de gemeente Gilze en Rijen is groeiende. Het kennisnetwerk SPV heeft als uitgangspunt dat elke inwoner een fietser is. Dat maakt dat het aantal fietsers in de gemeente Gilze en Rijen toeneemt. Enkel van het fietspad langs de Hoofdstraat is de inrichting bekend, deze is vrijliggend maar onvoldoende breed en er zijn obstakels op/rondom dit fietspad. Daarnaast is bekend dat vooral in Gilze, langs o.a. de Raadhuisstraat, Alphenseweg, Ridderstraat en Oranjestraat, geen vrijliggende fietspaden liggen.

Het aandeel letselslachtoffers op de fiets is ca. 10%. Dit aandeel is lager dan Dongen (20%) en Loon op Zand (13%). Dit komt echter vooral doordat de ongevallen op de provinciale weg (met gemotoriseerd verkeer) zwaar mee wegen. Wordt alleen gekeken naar gemeentelijke wegen dan is het aandeel fietsslachtoffers in Gilze en Rijen 21%. In Dongen is dit dan 6% en in Loon op Zand 18%. Er is een jaarlijkse toename zichtbaar van het aantal slachtoffers op de fiets (0 in 2016, 8 in 2019). De fietsslachtoffers vallen zowel binnen als buiten de bebouwde kom (beide de helft), binnen de kom op zowel wegvakken als kruispunten en buiten de kom voornamelijk op wegvakken. De fietsslachtoffers die binnen de bebouwde kom vallen, concentreren zich voornamelijk in de kern Rijen. Meer dan de helft van de fietsslachtoffers met letsel is 50+ en 18% is 70+ Dit laatste betekent dat ouderen een groot aandeel hebben in de fietsongevallen.

Figuur 5: Locaties fietsongevallen Gilze en Rijen (VIA, 2014-2019)

Het aandeel fietsongevallen is in werkelijkheid altijd hoger omdat veel van deze ongevallen, met name enkelvoudig, niet (goed) worden geregistreerd. VeiligheidNL geeft meer inzicht in de fietsongevallen in Brabant, wat ook van toepassing is op de gemeente Gilze en Rijen:

  • Kinderen: 27% botsing met voertuig, waarvan 18% met een rijdende fiets. 73% enkelvoudig. 12% oorzaak gedrag ander, 11% door de toestand van de weg, 18% weersomstandigheden, 46% eigen gedrag en 19% zelf afgeleid.

  • Jongeren: 50% botsing met voertuig, waarvan 19% met fiets en 18% met auto. 42% enkelvoudig. 46% gedrag van een ander, 38% eigen gedrag, 23% zelf afgeleid, 3% alcohol, 7% weersomstandigheden en 40% toestand van de weg.

  • Volwassenen: 70% enkelvoudig, 25% botsing met voertuig waarvan 6% met fiets en 10% met auto. 36% door gedrag ander, 39% eigen gedrag, 17% zelf afgeleid, 13% conditie waarvan 8% alcohol, 22% weersomstandigheden en 43% toestand van de weg.

  • Senioren: 67% enkelvoudig, 26% botsing met voertuig waarvan 14% met auto en 7% met fiets. 31% gedrag ander, 45% eigen gedrag, 12% zelf afgeleid, 12% conditie, 14% weersomstandigheden en 26% toestand van de weg.

  • Racefietsers: 42% enkelvoudig, 46% botsing met voertuig, waarvan 23% met wielrenner en 14% auto. 49% gedrag ander, 32% eigen gedrag, 8% afgeleid, 23% weersomstandigheden en 35% toestand van de weg.

Wat betreft lichtvoering van fietsers (I&W, 2018) is voor Roosendaal, in het onderzoek de enige Brabantse gemeente, bekend dat circa 66% van de fietsers hier voor- en achterlicht voert. Dit is tevens het landelijk gemiddelde. Het is aannemelijk dat het percentage voor Gilze en Rijen rond het landelijk gemiddelde ligt. Gekeken naar doelgroepen dan zien we dat 54% van de jongeren tot 18 jaar voert licht, tegenover 84% van de 50-plussers. Lichtvoering is dus een aandachtspunt voor de gemeente Gilze en Rijen, met name onder jongeren.